Uzun zamandır mağduriyetlerini dile getiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (“EYT”), meclise sunulan yasa taslağının kabulü ve 03.03.2023 tarihli 32121 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanması ile, rahat bir nefes aldı. 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici madde ile, 08.09.1999’dan önce sigortalı olarak işe başlayıp, yaş şartını sağlayamadıkları için emekli olamayan sigortalılar, yürürlüğe giren kanun ile birlikte, öngörülen şartları sağlamaları halinde emekli olabilecekler. Düzenleme ile, öngörülen şartları sağlayan yaklaşık 2 milyon sigortalının, Sosyal Sigortalar Kurumu’na (“SGK”) yapacakları başvuru ile emekli olmaya hak kazanmaları mümkün olacak.

Düzenlemeden Kimler Faydalanacak

Yürürlüğe giren kanun ile;

-   8/9/1999 (dahil) tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlayanlar, 

- 9/9/1999 (dahil) tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8/9/1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürülenler faydalanabilecek.

Düzenleme kapsamında emekliliğe hak kazanmak için öngörülen şartlardan bir diğeri ise, yeterli prim ödeme gününe ulaşmış olmak. Bu doğrultuda, Sosyal Sigortalar Kurumu (“SSK”) kapsamında sigortalı olanlar açısından, ilk sigortalı oldukları yıla göre kademeli olmak üzere 5000 ile 5975 gün arası prim ödenmiş olması şartı aranacak. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında sigortalı olanlar açısından ise, kadınlar için 7200 gün, erkekler için 9000 gün prim ödeme şartı aranacak. Düzenleme doğrultusunda emekliliğe hak kazanmak için öngörülen şartlar aşağıda yer alan tabloda da görülebilir:

SSK’ya Bağlı Olarak Sigortalı Olanlar Açısından Aranacak Şartlar:

 Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na Bağlı Olarak Sigortalı Olanlar Açısından Aranacak Şartlar:

Emekliliğe Hak Kazananlar Nasıl Başvuru Yapacak

Yetkililer tarafından yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, emekliliğe hak kazanan çalışanlar, düzenlemeden faydalanmak için yapacakları başvuruyu E-devlet üzerinden gerçekleştirebilecek. Böylelikle, SGK’nın iş yükü de ciddi şekilde hafifletilmiş olacak.

Düzenlemenin Mevcut İş Sözleşmelerine Etkisi Ne Olacak

Çalışanlar, emeklilik sebebiyle iş sözleşmelerini tek taraflı ve derhal sona erdirebilecek. 1475 sayılı Mülga İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan 14. Maddesi doğrultusunda, çalışanlar, aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından SGK’ya veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi halinde kıdem tazminatına da hak kazanabilecek.

Çalışan, emekliliğe hak kazanmasından ve işten ayrılmasından sonra ise, tarafların mutabık kalması halinde, eski işvereni ile ya da anlaşacağı başka bir işveren ile çalışmaya devam edebilecek.

Kanun ile getirilen düzenlemelerden biri de, emekliliğe hak kazanmak suretiyle işten ayrılan çalışanlarını, tekrar istihdam eden işverenler için teşvik getirilmesi olacak. Düzenleme doğrultusunda; yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilen çalışanların, işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine tarafından karşılanacak. 

Bu düzenlemenin gerekçesinden de anlaşılacağı üzere; düzenlemeden faydalanan çalışanların aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam etmeleri ile, istihdam piyasasında dalgalanma oluşturulmaması ve kayıtlı istihdamın desteklenerek bu sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin sosyal güvenlik destek primi maliyetinin azaltılması amaçlanıyor.

Düzenlemenin işverenler açısından olası etkilerini ele aldığımız yazı kapsamında, detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz

Kadrolu Taşeronlar İçin Zorunlu Emeklilik Artık Söz Konusu Değil

Yürürlüğe giren kanun ile yapılan düzenlemelerden bir diğeri de, kamuda taşeron olarak çalışmakta iken kadroya geçirilen çalışanlarla ilgili. Yapılan düzenleme ile, kamu kurum ve kuruluşlarında, il özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde kadroya alınan çalışanların, emekliliğe hak kazanmaları halinde zorunlu olarak iş sözleşmelerinin feshini düzenleyen 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri yürürlükten kaldırılacak.

03.03.2023 tarihli 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenlemeye buradan ulaşabilirsiniz.