12 Ekim 2021 Tarihli ve 31626 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“2021-32/62 sayılı Tebliğ”) ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de (“2018-32/45 sayılı Tebliğ”) çeşitli önemli değişiklikler yapılmıştır.

Önemli değişiklikler nelerdir?

2021-32/62 sayılı Tebliğ kapsamında; “Faaliyet Bölgesi”, “KEP Adresi, “Tüzel Kişi Ortakla İlişkili Kişiler”, “Vezne Görevlisi” ve “Yönetmelik” tanımlanmıştır. Bu doğrultuda, B grubu yetkili müesseselerin faaliyet alanları değişmiştir. B grubu yetkili müesseseler; Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilen ziynet, sikke ve benzeri basılı altınların alım satımını ve 1 kilogramın altındaki bar şeklinde standart işlenmemiş 24 ayar ve üstü altınların fiziki alım satımını yapabileceklerdir. Bunun yanı sıra, A grubu yetkili müesseseler, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan faaliyet izni almak ve Borsa’ya üye olmak kaydıyla Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu Hakkında Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde kıymetli madenler ve taşlar ile standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ithalini, ihracını ve Borsa’da sürdürülmekte olan kıymetli maden ve taşlara ilişkin işlemleri, 1 kilogram ve üzerindeki külçe ve bar şeklinde 24 ayar ve üstü standart işlenmemiş altınların fiziki alım satımını yapabileceklerdir.

2018-32/45 sayılı Tebliği’nde gerçekleştirilen değişiklik kapsamında; yetkili müesseseler müşterileri namına ve/veya hesabına vadeli işlem yapamayacak olup, yalnızca kendi nam ve hesaplarına bankalarla vadeli işlem gerçekleştirebilecektir. Ayrıca menkul, gayrimenkul ve Türk parası, yabancı para, bunlarla ödemeyi sağlayan belgeler veya kıymetli madenleri emanet olarak kabul edemeyecek ve başkası adına saklayamayacaktır.

Kuruluş şartlarında gerçekleştirilen değişiklik uyarınca, A grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermayelerinin 10 milyon, B grubu yetkili müesseselerin ise 1 milyondan az olmaması gerekmektedir.

Bununla birlikte, şube faaliyet izni alımı hususunda birtakım değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda A grubu yetkili müesseselerin kuruluş izni almak için gerekli olan 10 milyon ödenmiş sermayelerine 3 milyon Türk Lirası eklendiğine dair Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi ilanının bir nüshasının ve artırılan sermayenin tamamının ödendiğine dair bankadan alınacak belgenin şube faaliyet izni başvuruları kapsamında eklenmesi gerekmektedir.

Söz konusu değişiklik uyarınca, yetkili müesseselerde pay sahipliği bulunmayan kişilerin şirketi münferiden temsil etmesi yasaklanmaktadır. Ancak bu kişiler, şirkette en az yüzde elli ve üzeri paya sahip hissedar veya hissedarlarla müştereken temsile yetkili kılınabileceklerdir.

Öte yandan, yetkili müessese hakkında kambiyo mevzuatı ve diğer mevzuat kapsamında devam eden bir inceleme mevcut ise inceleme sonuçlanana kadar; haciz, icra takibi veya ihtiyati tedbir söz konusu ise, bunlar kaldırılana kadar hisse devrine izin verilmeyecektir. Hisseleri devralacak olan ile devredecek olanlar arasında, hisse devri öncesine ilişkin şirketin tüm mal varlığı ve her türlü defter, arşiv ve mali kayıtları devralmak üzere bir protokol yapması da zorunlu tutulmuştur.

2021-32/62 sayılı Tebliğ ile yetkili müesseselere faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili mevzuatta düzenlenmesi zorunlu olan belgeleri ve kayıtları en az 5 yıl süreyle saklama zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca yetkili müesseseler bundan böyle, gerçekleştirdikleri her işleme benzersiz işlem numarası verecek, müşterilerle iş yerlerinde gerçekleştirilen fiziki teslimler dışında kalan kasa giriş ve çıkışlarının sevk irsaliyesi ve benzeri belgelerle giriş ve çıkış anında kayıt altına alacak, kaydi para hariç yabancı paraları daha küçük veya daha büyük kupürlerle, ayrı cins para kaydi para hariç yabancı paralarla değiştirirken müşterinin T.C. kimlik numarası/pasaport numarasını ve/veya vergi kimlik numarasını ve işlem tarih, saat ve miktarını gösterecek şekilde kayıt tutacaktır.

Kamera ve görüntü sistemi ile ilgili yapılan değişiklikler kapsamında, yetkili müesseseler kamera ve görüntü sistemlerini çalışır ve hazır şekilde bulundurmakla yükümlüdür. Bu yolla elde edilen kayıtların kayıt tarihinden itibaren en az 1 yıl süre ile saklanması zorunludur. Ayrıca kamera ve görüntü kayıt sistemlerinin kapatılmasını gerektirecek tadilat ve benzeri mücbir sebeplerin ortaya çıkması durumunda bu durumun Hazine ve Maliyet Bakanlığı’na bildirilmesi zorunludur. Yetkili müesseseler denetim elemanlarının ve mercilerin talep ettiği bilgi, belge ve kayıtlara ek olarak kamera görüntülerini de vermekle yükümlü kılınmıştır. Yetkili müesseseler denetimler sırasında denetim elemanlarına gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlüdür.

2021-32/62 sayılı Tebliğ ile getirilen bir diğer değişikliğe göre faaliyet izin veya şube faaliyet izni verilmesinden itibaren 90 gün içerisinde faaliyete geçilmemesi durumunda yetkili müesseseye faaliyete geçmesi için 60 günlük süre verilecektir. Bu sürede de faaliyete geçilmemesi durumunda faaliyet izni iptal edilecektir. İptal edilen faaliyet izin belgesinin, iptal edildiği tarihten itibaren 5 gün içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na gönderilmemesi durumunda 1567 sayılı kanun uyarınca yasal işlem başlatılacaktır.

Yetkili müessesenin merkez veya şubesinin aralıksız 120 günden fazla faaliyetine ara verdiği tespit edilmesi durumunda, müesseseye tekrar faaliyete geçmesi amacıyla 60 güne kadar süre verilecektir. Bu sürede faaliyete geçilmemesi halinde, faaliyet izni iptal edilecektir. Herhangi bir mücbir sebebin varlığı durumunda Hazine ve Maliye Bakanlığı, faaliyet izninin iptalini değerlendirebilecektir.

Son olarak, faaliyet izni verilen A grubu ve B grubu yetkili müesseseler 31/12/2022 tarihine kadar A grubu yetkili müesseseler için ödenmiş sermayelerinin 10 milyon Türk Lirası, B grubu yetkili müesseseler için 5 milyon Türk Lirasından az olmaması koşulunu ve bu tutarların onda birine karşılık gelen tutarın kamu sermayeli bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya kamu/özel sermayeli bankalardan teminat mektubu alma yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır. Bu yükümlülüğün yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde, 90 günlük ek süre verilecektir. Bu sürede yükümlülük yerine getirilmediyse faaliyet izinleri, başka bir uyarıya gerek olmadan iptal edilecektir.