6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (“SMK”), 10 Ocak 2017 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlandı ve büyük çoğunluğu aynı tarihte yürürlüğe girdi. Ancak, SMK’nın "İptal Halleri ve İptal Talebi" başlıklı 26. maddesinin kanunun yayımı tarihinden itibaren yedi yıl sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı. Bu karar, 10 Ocak 2024 tarihinden itibaren, tescilli markaların iptaline Türk Patent ve Marka Kurumu (“TürkPatent”) tarafından karar verileceği anlamına geliyor. TürkPatent, idari iptal müessesesinin uygulanması ile ilgili Sınai Mülkiyet Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) taslağını 20 Ekim 2023 tarihinde kamuya açıklamıştı ve bu taslağa ilişkin görüş bildirme süresi sona erdi. Bu düzenleme ile 2015/2436 AB Direktifi ve 2015/2424 AB Marka Tüzüğü'ne uyum sağlanması amaçlanıyor. Tescilli markanın iptal sürecinin daha kolay, hızlı ve maliyet açısından uygun hale gelmesi bekleniyor.

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca aşağıdaki durumlarda Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından markanın iptaline karar verilebilir:

• Bir markanın tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde, haklı bir neden olmaksızın, marka sahibi tarafından Türkiye'de ilgili mal veya hizmetlerde ciddi şekilde kullanılmaması veya 5 yıl süresince kesintisiz olarak kullanıma ara verilmesi.
• Marka sahibinin eylemleri veya gerekli önlemleri almayarak markanın tescilli olduğu mal veya hizmetler için yaygın bir ad haline gelmesi.
• Marka sahibi tarafından veya marka sahibinin izniyle gerçekleştirilen kullanım sonucunda markanın, tescilli olduğu mal veya hizmetlerin özellikle niteliği, kalitesi veya coğrafi kaynağı konusunda halkı yanıltması.
• Garanti markası veya ortak marka teknik şartnamesine aykırı kullanımın olması. 

İptal talepleri, 10 Ocak 2024 tarihinden itibaren ilgili kişilerce TürkPatent’e yapılacak. Talepler talep tarihinde Sicilde marka sahibi olarak kayıtlı kişilere veya hukuki haleflerine karşı ileri sürülür. İptal incelemesi sırasında hak sahibinin değişmesi hâlinde, Sicilde hak sahibi olarak görünen kişiye karşı işlemlere devam edilir.

İptal Talebi Başvurusu

Yönetmelik taslağı ile her bir iptal talebinin tek bir tescilli marka için yapılacağına karar verildi. Bu düzenlemeye göre başvuru esnasında iptal talebine konu malların veya hizmetlerin belirtilmesi gerekiyor. Tescilli markanın iptaline ilişkin gerekçelerin ilgili mevzuattaki madde, fıkra ve bent karşılıklarının belirtildiği imzalı iptal talep formu ve iptal başvuru ücretinin ödenmesi ile TürkPatent’e başvuru yapılabilecek.

Marka Hakkı Sahibinin Cevap Süresi

İptal talepleri, iptali istenen markanın sahibine tebliğ edilir. Marka sahibi bir ay içinde talebe ilişkin delillerini ve cevaplarını TürkPatent’e sunar. Marka sahibinin, markasını iptal talebine konu mal veya hizmetler bakımından Türkiye'de ciddi biçimde kullanmakta olduğuna ya da kullanmamaya dair haklı sebepleri olduğuna ilişkin delil sunması gerekir. İptal talebinde bulunulacağı düşünülerek kullanım gerçekleşmişse talebin TürkPatenta sunulmasından önceki üç ay içinde gerçekleşen kullanım dikkate alınmaz. Marka sahibi tarafından süresi içinde delil sunulmaması veya sunulan delillerin kullanıma ilişkin olmaması halinde TürkPatent iptal talebini kabul eder. Söz konusu bir aylık süre içinde talep edilmesi hâlinde TürkPatent bir aya kadar ek süre verir. 

Ek Bilgi ve Belgelerin Sunulması

TürkPatent gerekli gördüğü takdirde, ek bilgi ve belge sunulması veya bunlarla ve gerekçelerle ilgili açıklamada bulunulması için taraflara bir aylık süre verebilir. Bu süre içinde istenilen ek bilgi, belge ve açıklamaların sunulmaması halinde iptal talebi, mevcut bilgi ve belgeler kapsamında dosya üzerinden değerlendirilir. Süresi içerisinde sunulmayan bilgi, belge ve açıklamalar TürkPatent tarafından dikkate alınmaz.

İptal Talebinin Kabulü

İptal hâlleri, markanın tescil edildiği bir kısım mal veya hizmete ilişkin bulunuyorsa, sadece o mal veya hizmet yönünden kısmi iptale karar verilir. Marka örneğini değiştirecek biçimde iptal kararı verilemez. TürkPatent tarafından iptal kararı verildiğinde, marka sicilden terkin edilecek ve bu durum Resmi Marka Bülteni'nde yayımlanır. 

İptalin Etkisi

Markanın iptaline karar verilmesi hâlinde ise bu karar, iptal talebinin TürkPatent’e sunulduğu tarihten itibaren etkilidir. Ancak talep üzerine, iptal hâllerinin daha önceki bir tarihte doğmuş olması hâlinde iptal kararının bu tarihten itibaren etkili olacağına karar verilebilir.

Vekaletname

Yönetmelik taslağı ile, iptal talebinin geri çekilmesi işlemi ile kısmen veya tamamen bu sonucu doğuracak işlemlerin vekil tarafından yapılabilmesi için bu yetkileri açıkça belirten vekâletname aslının veya söz konusu vekâletnamenin onaylı örneğinin TürkPatent’e sunulması gerekeceği belirlenmiştir.

Türk Patent ve Marka Kurumu’nun Nihai Kararının İptali

İptal talebinin Markalar Dairesi Başkanlığınca mı yoksa ayrı bir daire kurularak mı inceleneceği henüz net değildir. Aynı şekilde iptale ilişkin nihai kararların Ankara Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemeleri nezdine taşınıp taşınmayacağı hususu da belirli değildir. Markaların iptaline ilişkin yetkinin mahkemelerden alınarak tamamen TürkPatent’e verildiği ve bunun bir amacının da sürecin hızlandırılması olduğu düşünüldüğünde nihai kararın mahkeme nezdinde tekrar incelenmesi bu amaçlarla ters düşebilecektir. Yönetmelik taslağı ile bu hususlara değinilmemiştir ancak TürkPatent, Yönetmeliğin son halinin yayımlanması ile bu konuların netlik kazanacağını belirtmiştir.

Sonuç

Sonuç olarak 10 Ocak 2024 tarihi itibariyle tescilli markaların iptali için başvuru merci Türk Patent ve Marka Kurumu olacak ancak TürkPatent nezdinde iptal taleplerini inceleyecek daire ve markanın iptaline ilişkin TürkPatent kararlarının kesinliği hakkında henüz bir düzenleme bulunmuyor. Yönetmelik taslağında yapılabilecek değişiklikler ve Türk Patent'in konuyla ilgili açıklamaları ışığında idari iptal prosedürüne dair yeni bilgiler ve düzenlemeler yayınlandığında, uygulamaya ilişkin detayların netleşmesi bekleniyor.