Fintech, yani finansal teknoloji, finans sektöründeki hizmet ve işlemleri daha verimli, uygun maliyetli ve kullanıcı dostu hale getirmek için teknolojinin kullanılması sürecidir. Fintech, geleneksel bankacılık ve finans kurumlarıyla rekabet eden çevrimiçi bankacılık, dijital ödeme sistemleri, kripto paralar, blokzinciri ve yapay zekâ gibi bir dizi yenilikçi uygulamayı ve teknolojiyi içerir. Fintech ile gündeme gelen hukuki konular ise sektörün hızla gelişmesi ve teknolojik ilerlemelerin mevcut düzenleyici çerçeveleri zorlaması nedeniyle önem kazanıyor.

Fintech, tüketiciler ve işletmeler için yeni fırsatlar sunarken, aynı zamanda yasadışı faaliyetler ve dolandırıcılık gibi riskleri de beraberinde getiriyor. Özellikle kripto para ve blokzinciri teknolojisi, anonimliği ve şeffaflığı nedeniyle, para aklama ve terör finansmanı gibi yasadışı faaliyetlere karşı hassas olabiliyor. Bu nedenle, düzenleyiciler ve yasa koyucular, tüketicileri korumak, finansal istikrarı sağlamak ve yasadışı faaliyetleri önlemek için uygun düzenlemeleri ve denetim mekanizmalarını geliştirmekle yükümlüler.

Fintech alanındaki düzenlemeler ve yasalar, mevcut finansal düzenlemelerin yeni teknolojilere ve iş modellerine uyarlanmasını gerektiriyor. Bu, özellikle teknoloji tabanlı şirketlerin ve geleneksel finans kurumlarının aynı düzenleyici çerçeveye tabi tutulmasını sağlamak için önemli bir konu olarak karşımıza çıkıyor.  Ayrıca, Fintech şirketlerinin bugün müşteriyi tanıma (Know-Your-Customer) ve kara para aklanmasının önlenmesine (AML) ilişkin yönetmelikler de dahil olmak üzere Mali Suçları Araştırma Kurumu’nun radarına giren mevzuata da uyum sağlamaları gerekiyor.

Fintech’in hukuki boyutu sektörün sürekli büyümesi ve gelişen teknolojik yeniliklerin geleneksel finansal sistemler üzerindeki etkisi nedeniyle giderek daha çok önem kazanıyor. Bu nedenle, Fintech alanında etkili ve esnek düzenlemelerin ve denetim mekanizmalarının uygulanması, finansal hizmetlerin güvenli ve istikrarlı bir şekilde sunulmasını sağlamak için kritik bir konu olarak öne çıkıyor.

Düzenleme Nedir? Mevzuat Nedir?

Düzenlemeler, ekonomik faaliyetlerin, endüstrilerin, sektörlerin etkin ve güvenli bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla devlet ile düzenleyici kurumlar tarafından belirlenen kurallar, yönetmeliklerdir. Tüketicilerin korunması, rekabetin teşvik edilmesi, yasadışı faaliyetlerin önlenmesi ve piyasaların genel istikrarı gibi konuları ele alır. Hükümetler ve düzenleyici otoriteler tarafından belirli bir endüstri veya sektördeki faaliyetlerin çerçevesini çizmek için uygulanır.

Mevzuat ise, bir ülkenin yasama organı tarafından kabul edilen ve resmi olarak yürürlüğe giren yazılı yasalardır. Mevzuat, vatandaşların haklarını, yükümlülüklerini düzenleyen, devletin yetkilerini ve işleyişini tanımlayan, toplumun genel çıkarlarını koruyan hukuki kurallar bütünüdür. Mevzuat, yürütme ve yargı organlarının faaliyetlerine rehberlik etmek; hukukun üstünlüğünü sağlamak amacıyla yürürlüğe konulur.

Düzenlemeler ve mevzuat, birbirine bağlı olsa da temel olarak farklı hukuki kavramlardır. Düzenlemeler, genellikle endüstriye özgüdür ve belirli sektörlerin işleyişini yönetmeye ve kontrol etmeye yöneliktir. Mevzuat ise, daha geniş hukuki çerçeve içinde faaliyet gösterir, genel olarak bir ülkenin tüm vatandaşlarını ve sektörlerini kapsar. Bu anlamda, düzenlemelerin ve mevzuatın önemli rollerini vurgulamak ve bu kavramların bir ülkenin ekonomik ve sosyal istikrarı için nasıl kritik öneme sahip olduğunu belirtmek önemlidir. Söz konusu düzenlemeler ve mevzuatlar, bir toplumun refah düzeyini ve iş dünyasının güvenliğini ve istikrarını etkileyebilir. Bu nedenle, etkin düzenlemeler ve mevzuatlar, ekonomik büyüme, yenilik ve sosyal kalkınma için sağlam bir temel oluşturur.
 

Düzenleme Kavramı Neleri İçerir?

Düzenleme kavramı, genellikle belirli endüstrilerin, sektörlerin veya ekonomik faaliyetlerin yönetilmesi, denetlenmesi ve kontrol edilmesi amacıyla hükümetler veya düzenleyici kurumlar tarafından oluşturulan kurallar, yönetmelikler ve standartları içerir. Düzenlemelerin temel amacı, ekonomik faaliyetlerin etkin, adil ve güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak, tüketicileri korumak, rekabeti teşvik etmek ve finansal istikrarı sürdürmektir. Bu doğrultuda “düzenleme” kavramı, aşağıdaki unsurları içerebilir:

1.    Yasal Çerçeve
Düzenlemeler, yasalar ve yönetmeliklerle oluşturulan hukuki çerçeve içinde faaliyet gösterir. Bu çerçeve, sektörlerin ve işletmelerin uyması gereken temel kuralları ve yönergeleri belirler.

2.    Lisanslama ve İzinler
Düzenleyici kurumlar, belirli endüstrilerde veya sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler için lisanslama ve izin süreçlerini yönetir. Bu süreçler, işletmelerin düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır.

3.    Denetim ve Gözetim
Düzenlemeler, düzenleyici kurumların işletmelerin düzenlemelere uyumunu denetlemesini ve gözetlemesini içerir. Bu süreçler, düzenleyici kurumların potansiyel ihlalleri tespit etmesini ve gerekli düzeltici önlemleri almasını sağlar.

4.    Yaptırımlar ve Cezalar
Şirketlerin düzenlemelere uymaması halinde, düzenleyici kurumlar yaptırımlar ve cezalar uygulayabilir. Bu, işletmelerin düzenlemelere uyum sağlamasını teşvik etmek için önemli bir araçtır.

5.    Tüketicinin Korunması
Düzenlemeler, tüketicilerin haklarını ve çıkarlarını korumayı amaçlar. Bu, tüketicilere yönelik bilgilendirme, şikâyet süreçleri ve tazminat mekanizmaları gibi önlemleri içerebilir.

6.    Rekabet 
Düzenlemeler, rekabeti teşvik etmek ve tekelleşmeyi önlemek için tasarlanır. Rekabet politikaları, düzenleyici kurumların adil ve açık piyasa koşullarını sağlamalarına yardımcı olur.

7.    Finansal İstikrar ve Risk Yönetimi
Düzenlemeler, finansal istikrarı sağlamak ve riskleri yönetmek için tasarlanır. Bankacılık, finansal teknoloji ve ödeme sistemleri gibi kuruluşların sermaye yeterliliği, likidite ve şeffaflık standartlarına uygun hareket etmelerini sağlamak amacıyla kural ve düzenlemelere uyum sağlamalarını gerektirir. 

Bu şekilde, düzenlemeler, finansal şoklara karşı dirençli bir ekonomi inşa etmeye ve tüketicilerin, yatırımcıların ve ekonomik sistemin genel güvenliğini korumaya yardımcı olur.