Fikri mülkiyet haklarını korunması ve sahtecilikle mücadele konularında, Türkiye son derece etkili bir gümrük programı yürütüyor. Bu program, ülke genelindeki 154 gümrük noktasında uygulanıyor ve şüpheli mallar hızlı ve etkili bir şekilde durduruluyor. 

Kolaylaştırılmış Koruma: Başvuru, Kayıt ve Doğrulama

Türkiye Gümrük İdaresi tarafından sunulan korumadan yararlanabilmek için hak sahiplerinin fikri mülkiyet haklarını T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü veri tabanına kaydetmeleri gerekiyor. Marka, tasarım, patent ve telif hakları, gümrüklerin çevrimiçi başvuru sistemi aracılığıyla kolayca kaydedilebiliyor. Başvurular onaylandıktan sonra, bu haklar resmi olarak gümrük veri tabanına bir yıl boyunca kaydediliyor, tüm gümrük idarelerinin erişimine açılıyor ve her yıl yenilenebiliyor. Bu kayıtla, fikri ve sınai mülkiyet haklarını ihlal eder nitelikteki şüpheli eşyanın alıkonulması veya gümrük işlemlerinin durdurulması sağlanıyor.

Gümrük memurları, ithalat ve ihracatın gümrük noktalarında fikri mülkiyet hakları açısından kontrolünde önemli bir rol oynuyor. Kapsamlı bir veri tabanı kullanılarak, fikri ve sınai mülkiyet haklarını ihlal şüphesi taşıyan mallar hızlıca tespit ediliyor ve durduruluyor. Bu malların tespiti sonrasında hak sahibi veya temsilcisi derhal bilgilendirilir. Yani, fikri mülkiyet ihlallerinin önlenmesi amacıyla bir erken uyarı sistemi kurulur.

Şüpheli malların gümrük idaresi tarafından geçici olarak durdurulması neticesinde hak sahipleri durdurulan malların orijinalliğini doğrulayabilir ve ürünlerin ihlale sebebiyet verdiği anlaşılırsa gerekli hukuki işlemi başlatabilir. Şüpheli malların fikri mülkiyet haklarını ihlal eder nitelikte olduğu hak sahibi tarafından onaylanırsa mallara el konulur ve nihayetinde imha edilir.

Türkiye'nin Transit Noktası Olarak Coğrafi Konumunun Önemi

Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Temsilciği tarafından yayınlanan son “Special 301” raporuna göre, Türkiye sahte ürünlerin üretiminde üçüncü sırada yer alıyor. Çin'den Avrupa'ya gönderilen sahte ürünlerin taşınmasında önemli bir transit nokta olduğu belirtiliyor. Türkiye, Avrupa ile Asya'yı birleştirmesi sebebiyle önemli bir ticaret merkezi ve stratejik bir coğrafi konuma sahip. İstanbul, Mersin ve Kapıkule gibi önemli limanlar ve gümrük noktaları sahtecilikle mücadelede önemli merkezler olma özelliği taşıyor. Bu noktalardan geçen büyük hacimli gönderiler fikri mülkiyet haklarını korumak için sıkı bir gümrük gözetiminin zorunlu olduğunu gösteriyor.

Fikri Mülkiyet Hakları Farkındalığı ve Gümrük Eğitimleri

Türkiye Gümrük İdaresi, sahtecilikle mücadelede eğitimin rolünü önemsiyor ve aktif bir şekilde eğitimler organize ediyor. Bu eğitimler sayesinde hak sahipleri, gümrük memurları ve hak sahiplerinin temsilcileri son gelişmelere dair güncel bilgilere ulaşabildikleri değerli bir platformda buluşuyor. Bu eğitimler ve artan katılım Türkiye'deki fikri mülkiyet haklarıyla ilgili farkındalığı ve bu hakların korunması için verilen çabayı gösteriyor.

Gümrük İdarelerinin Ülke Çapındaki Ağı

Fikri ve sınai hakların gümrüklerde korunmasına dair programın başarısı ülke geneline yayılmış geniş bir gümrük idaresi ağı tarafından destekleniyor. On dokuz adet Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü ve yüz yetmiş adet Gümrük Müdürlüğü ile Türkiye genelinde geniş bir gümrük ağı bulunuyor.

Son yıllarda fikri ve sınai mülkiyet hakları koruma sistemine yapılan başvuruların sayısı istikrarlı bir şekilde arttı, bu sebeple de gümrüklerin fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunmasındaki etkin rolü teyit edildi. Sadece 2023 yılında yaklaşık 2.100 başvuru yapılmış olması programın etkinliğini öne çıkarıyor.

Gümrük Durdurmalarında Türkiye’nin Küresel Ölçekteki Yeri

Türkiye gümrük durdurma istatistiklerinde küresel ölçekte önemli bir yere sahip ve bu konu Türkiye’nin sahtecilikle mücadeledeki uzmanlığını gösteriyor. OECD ve EUIPO tarafından yayımlanan Yasadışı Ticaret Raporu'na göre, gümrük durdurmaları ve alıkoymalarında giyim ürünlerinde Çinden sonra Türkiye (%12) ve Hong Kong (%11) sahte ürünlerin durdurulması hususunda önde gelen ülkelerden. Ayrıca, parfümeri ve kozmetik, deri eşya ve çantalarla ayakkabılar gibi diğer ürünlerde de yine ilk sıralarda Çin ve Hong Kong'dan sonra üçüncü sırada Türkiye yer alıyor. Bu veriler Türkiye'nin gümrüklerdeki fikri mülkiyet ihlalleriyle aktif bir şekilde mücadele ettiğini kanıtlıyor.

Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin Geleceğinizi Güvence Altına Alın

Türkiye küresel anlamda güçlü gümrük programıyla, fikri mülkiyet haklarının gümrüklerde korunması alanında önemli bir aktör olarak yer alıyor. Tekstil, kozmetik ve aksesuarlar alanlarında büyük ölçekli imalat sektörüne sahip ve önemli transit rotaların kesişim noktasında stratejik bir konumda yer alıyor. Bu nedenle Türkiye’nin gümrük gözetim programı aracılığıyla fikri mülkiyet haklarını korunması açısından önemli bir merkez olduğu yadsınamaz.

Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Programı’na yapılacak başvuru işlevi ve hak sahibinin fikri mülkiyet haklarının gümrüklerde korunması için büyük önem taşıyor.